Jargon is vaktaal: speciale woorden of uitdrukkingen die gebruikt worden door een bepaalde groep mensen, en die vaak niet bekend zijn bij anderen. Dit soort taalgebruik vinden we bijvoorbeeld bij medici, juristen, maar ook in de IT. Het dient als een soort snelkoppeling in communicatie tussen vakgenoten, maar kan onbegrijpelijk zijn voor buitenstaanders. Schrijvers dienen zich bewust te zijn van het effect dat jargon kan hebben op de toegankelijkheid van hun tekst.
De Rol van Jargon in Professioneel Schrijven
In professioneel schrijven is jargon niet weg te denken. Het geeft blijk van expertise en kan communicatie binnen een vakgebied stroomlijnen. Echter, als schrijvers moeten we opletten dat we onze lezers niet buitensluiten. Gebruik van vaktaal kan nuttig zijn wanneer uw publiek bekend is met de termen, maar het kan ook een drempel vormen. Het gaat erom dat de boodschap helder overkomt, zonder dat de lezer zich verloren voelt in onbekende terminologie.
Jargon Versus Alledaags Taalgebruik
De afweging tussen jargon en alledaags taalgebruik hangt sterk af van uw publiek. Is het publiek gespecialiseerd, dan kan jargon de tekst versterken. Richt u zich echter op een breder publiek, dan is het verstandiger om heldere, dagelijkse taal te gebruiken. Het succes van uw schrijfwerk hangt af van hoe goed de lezer uw tekst begrijpt en de informatie kan toepassen of waarderen.
Het Herkennen van Uw Doelpubliek
Elke schrijver moet zijn of haar publiek kennen. Dit bepaalt in grote mate het taalgebruik. Als u schrijft voor vakgenoten, kunt u zonder problemen jargon gebruiken. Maar schrijft u voor een algemeen publiek, dan is het zaak om vaktaal te vermijden of uit te leggen. Denk aan uw lezer: wat is hun achtergrond? Wat is hun kennisniveau? Pas uw taalgebruik hierop aan om de boodschap zo helder mogelijk over te brengen.
Jargon Correct Integreren
Het gebruik van vaktaal is een scherpe tweesnijdend zwaard in professioneel schrijven. Het kan zowel een instrument als een hindernis zijn, afhankelijk van hoe het wordt gebruikt. Schrijvers dienen jargon met zorg en precisie in te zetten, zodat het de inhoud verrijkt zonder de leesbaarheid te verminderen. Een doeltreffende methode is om vaktermen te introduceren wanneer ze een concept verduidelijken, maar deze ook direct toe te lichten voor de lezer die mogelijk niet bekend is met de terminologie. Dit zorgt ervoor dat de inhoud toegankelijk blijft voor een breed publiek en dat de tekst zijn informatieve waarde behoudt.
Jargon en Leesbaarheid: Een Delicate Balans
De impact van vaktaal op de leesbaarheid is niet te onderschatten. Een tekst overladen met complexe termen kan leiden tot verwarring en afstand tussen de schrijver en de lezer. Om deze reden is het belangrijk om een balans te vinden waarbij jargon wordt gebruikt op een manier die de tekst versterkt in plaats van domineert. Dit vereist een bewuste keuze om vaktermen alleen te gebruiken wanneer ze een duidelijke functie hebben en bijdragen aan het beter begrijpen van de tekst. Daarbij is het ook van belang om zinnen kort en krachtig te houden en alinea’s goed gestructureerd.
De Valstrikken van Jargon
Veel schrijvers vallen in de valkuil van overmatig jargon, wat kan leiden tot een tekst die ontoegankelijk is voor velen. Het is van belang om waakzaam te zijn over het eigen gebruik van vaktaal en om kritisch te blijven op de noodzaak ervan binnen de tekst. Een veelvoorkomende fout is het aannemen dat het gebruik van jargon de tekst een meer professionele uitstraling geeft, terwijl het in werkelijkheid de duidelijkheid kan schaden. Als vuistregel kan men het beste jargon vermijden als hetzelfde concept duidelijk kan worden uitgelegd met algemeen bekende termen.
Jargon Verfrissen: Blijven Leren
In een wereld waar vakgebieden continu in beweging zijn, is het voor schrijvers cruciaal om bij te blijven met de nieuwste terminologie. Dit houdt in dat men actief moet zoeken naar recente ontwikkelingen binnen het vakgebied en zichzelf moet onderwijzen over nieuwe termen en concepten. Dit kan door vakliteratuur bij te houden, seminars bij te wonen of door deel te nemen aan professionele netwerken. Door op de hoogte te blijven van de laatste trends, kan men ervoor zorgen dat de gebruikte vaktaal relevant en actueel blijft.
Jargon Vertalen voor een Breed Publiek
Wanneer u een tekst schrijft die vaktaal bevat, is het van belang dat deze begrijpelijk is voor iedereen. Dit vraagt om een zorgvuldige aanpak waarbij u jargon niet alleen gebruikt, maar ook uitlegt of vervangt door meer algemene termen waar nodig. Begin met het identificeren van de termen die mogelijk niet bekend zijn bij het grote publiek. Vervang deze waar mogelijk door heldere, alledaagse bewoordingen. Als het gebruik van specifieke vaktermen onvermijdelijk is, licht deze dan toe. Een goed uitgelegde term kan de kennis van uw lezer verrijken en hem of haar betrekken bij het onderwerp.
Bedenk bij het schrijven dat uw doel is om de boodschap over te brengen, niet om te pronken met uw kennis. Schrijvers die hun teksten toegankelijk maken, worden vaak meer gewaardeerd dan zij die hun lezers in verwarring achterlaten. Gebruik voorbeelden die aansluiten bij de belevingswereld van uw lezers om de betekenis van jargon te verhelderen. Dit zorgt ervoor dat de inhoud niet alleen begrepen, maar ook onthouden wordt.
Oefeningen voor het Meesteren van Jargon
Om vaardig te worden in het gebruik van jargon, is het belangrijk dat schrijvers oefenen met het integreren en uitleggen ervan in hun teksten. Een effectieve methode is het schrijven van korte paragrafen waarin jargon wordt gebruikt en vervolgens wordt uitgelegd. Dit helpt niet alleen bij het verwerken van het jargon, maar verbetert ook uw vermogen om complexe informatie eenvoudig over te brengen.
Een andere nuttige oefening is het herzien van oudere teksten waarin u jargon heeft gebruikt. Kijk kritisch naar hoe u deze termen hebt geïntegreerd en vraag uzelf af of u de inhoud toegankelijker had kunnen maken. Door regelmatig uw eigen werk te beoordelen, ontwikkelt u een scherpere blik op het gebruik van vaktaal.
